Vergi Uygulamaları
Vergiler
- Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (GV)
- Yangın Sigorta Vergisi (YSV)
Fonlar
- Trafik Hizmetleri Geliştirme Fonu (THG Fonu)
- Garanti Fonu (Güvence Hesabı)
Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (Gider Vergisi)
6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun 28. ve sonraki maddelerinde BSMV düzenlenmiştir. Söz konusu verginin yükümlüsü sigorta şirketleri olup, katma değer vergisinde olduğu gibi bu bir ara yükümlülüktür ve vergi netice itibari ile hizmetlerden yararlanan kimselere yansıtılmaktadır.
6802 sayılı Kanunun 28. maddesine göre, Banka ve sigorta şirketlerinin 10.6.1985 tarih ve 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanununa göre yaptıkları işlemler hariç olmak üzere, her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar banka ve sigorta muamele vergisine tabidir.
Kanunun 31. maddesine göre, sigorta şirketleri, iptal ettikleri sigorta muamelelerine ilişkin vergileri (yalnızca iptal tarihinden sonraki döneme ait olan kısmı), iptalin gerçekleştiği dönemde hesaplanan banka ve sigorta muameleleri vergisinden indirebilirler. Böylece, iptal edilen BSMV’lerin sonraki dönemlerde indirimine imkân tanınmaktadır. Bir sonraki dönemde indirilemeyen vergiler, daha sonraki dönemlerin beyannamelerinde indirim konusu yapılabilir. 16.8.1991 tarih ve 20962 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 12.8.1991 tarih ve 91/2072 sayılı kararla BSMV l oranı %5 olarak belirlemiştir.
Yangın Sigortası Vergisi (YSV)
Yangın Sigorta Vergisiyle ilgili hükümler, 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 5. Bölümünde düzenlenmiştir. Kanunun 40. maddesine göre belediye sınırları ve mücavir alanlar içindeki menkul ve gayrimenkul mallar için yapılan yangın sigortaları dolayısıyla alınan primler Yangın Sigorta Vergisi’ne tabidir. Verginin mükellefi sigorta şirketleridir.
Yangın Sigorta Vergisi’nin matrahı, yapılan yangın sigorta muameleleri nedeniyle alınan primlerin tutarı olup, tespit olunan matrah üzerinden ödenecek Yangın Sigorta Vergisi nispeti %10’dur.
Trafik Hizmetleri Geliştirme Fonu (THG Fonu)
Trafik Hizmetleri Geliştirme Fonu, 19.07.1998 tarih ve 23407 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Trafik Hizmetleri Geliştirme Fonu Yönetmeliği ile oluşturulmuştur. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun değişik 91. maddesine göre tahsil edilen %5 Mali Sorumluluk Sigortası payı bu fona aktarılır.
Garanti Fonu (Güvence Hesabı)
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 14. maddesiyle oluşturulan Güvence Hesabı, 26.7.2007 tarih ve 26594 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Güvence Hesabı Yönetmeliği” ile düzenlenmiştir. Buna göre Hesabın gelirleri şunlardır:
- Her yıl sigorta şirketlerinin zorunlu sigortalar için tahsil ettikleri toplam net primlerin %1’i
- Her yıl sigorta şirketlerinin Yeşil Kart Sigortaları için tahsil ettikleri toplam net primlerin %0,5’i
- Zorunlu sigorta yaptıranların net primlerinin %2’si oranında sigorta şirketine ayrıca ödeyecekleri katılma payları
- Yeşil Kart Sigortası yaptıranların net primlerinin %0,5’i oranında sigorta şirketine ayrıca ödeyecekleri katılma payları
Vergi indiriminden yaralanma yöntemleri nelerdir?
Vergi indirimi nedir?
Ücretlinin, kendisi, eşi ve/veya küçük çocukları için, Sigorta Şirketlerine ödediği primlerin bir kısmını ücreti üzerinden ödeyeceği vergi tutarından düşebilmesine Vergi İndirimi adı verilir. Yatırım araçları içinde sadece sigorta ve bireysel emeklilik ürünlerine tanınmış bu avantajla, kişinin ödeyeceği vergi tutarı azalmakta ve eline geçecek net kazanç artmaktadır.
Vergi indiriminden kimler yararlanabilir?
Ücretliler ile gelirlerini yıllık gelir vergisi beyannamesi ile bildirmeye mecbur olan mükellefler aşağıda yer verilen şartlarla ödemiş oldukları sigorta primlerini gelir vergisi matrahından indirebilmektedirler.
Ücretliler için vergi indiriminin şartları nelerdir?
Ücretlinin kendisine, eşine ve/veya küçük çocuklarına ait olarak ödemiş olduğu şahıs sigorta primlerinin ücretin gayrisafi tutarından indirilebilmesi için aşağıdaki koşulları yerine getirmesi gerekmektedir:
- Sigorta şirketinin Türkiye’de kurulu ve merkezinin Türkiye’de olması
- Sigorta mukavelesinin bu nitelikteki şirketlerle yapılması
- Sigorta priminin ödenmiş olduğunun, sigorta şirketi tarafından verilen fatura veya makbuzla belgelendirilmesi
Ücretliler tarafından ödenen sigorta primleri vergi matrahından nasıl indirilir?
10.07.2001 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 4697 sayılı Kanunla, Gelir Vergisi Kanunu’nun 63. maddesinde yapılan değişiklik ile, madde metnine, bir taraftan, bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları dahil edilirken, diğer taraftan da, 07.10.2001 tarihinden itibaren düzenlenmiş şahıs sigorta poliçeleri ile ilgili olarak ödenen ve indirim konusu yapılabilecek prim toplamının üst sınırı, ödendiği aydaki brüt ücretin %5’i olarak belirlenmiştir. Metnin yeni şeklinde, indirim konusu yapılacak primlerin üst sınırı konusunda ikinci bir belirleme daha yapılmış ve primlerin yıllık toplam tutarının, asgari ücretin yıllık tutarını da aşmaması hükme bağlanmıştır.
Özetle, yukarıda yer verilen şartlar kapsamında ödenip, ücretlinin vergi matrahının hesabında indirim konusu yapılabilecek şahıs sigortası primi aşağıda belirtilen koşulları yerine getirmesi halinde ücretlilerin vergi matrahlarının hesaplanmasında, indirim konusu yapılabilecektir.
- İndirim konusu yapılacak prim ve aidatların ödendiği ayda elde edilen ücretin %5’ini aşmaması
- İndirim konusu yapılacak prim ve aidatların yıllık toplam tutarının, asgari ücretin yıllık brüt tutarını aşmaması
İndirim konusu yapılacak prim tutarının tespitinde esas alınacak ücret işveren tarafından çalışana hizmeti karşılığında ödenen aylık (maaş), prim, ikramiye, sosyal yardımlar ve zamlar gibi sürekli nitelikteki ödemelerin brüt tutarlarının toplamı olacaktır. Gider karşılığı olarak ödenen tutarlar (yapılan gerçek bir giderin karşılığı olsun olmasın) dikkate alınmayacaktır.
Bir takvim yılı içerisinde ödenen şahıs sigorta primleri ile ilgili olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamama koşulu bulunmakta olup, asgari ücret karşılaştırması yıllık bazda yapılacaktır. Bu nedenle yıl içinde asgari ücret tutarında meydana gelebilecek değişiklikler, indirim yapılacak tutarların hesabında dikkate alınacaktır.
Sigorta priminin işveren aracı kılınmak suretiyle ödenmesi
Bu primlerin personel adına işveren aracı kılınmak sureti ile ödenmesi durumunda yine yukarıda yer verilen sınırlar (%5 ve asgari ücret) geçerli bulunmaktadır.
Personeli adına işveren tarafından yukarıda yer verilen sınırlar içerisinde yapılan prim ödemelerinin damga vergisi yönünden brüt tutarının personelin bordrosunda brüt ücrete ilave edilmesi gerekmektedir. Brüt ücretten vergi matrahına ulaşılması sırasında ise söz konusu tutar indirim olarak dikkate alınacaktır. Dolayısıyla yukarıdaki sınırlar çerçevesinde işveren tarafından ödenen şahıs sigorta primleri üzerinden sadece damga vergisi hesaplanması söz konusu olacak ayrıca gelir vergisi ödenmeyecektir.
Yukarıda yer alan sınırları aşan bir prim ödemesinin söz konusu olması durumunda ise, sınır dahilindeki kısım için yukarıda yer verilen açıklamalarımıza göre hareket edilecek olup, aşan kısmın damga vergisi ve gelir vergisi yönünden brüt tutarının bordroya ilave edilmesi gerekmektedir. Bunun sonucunda sınırları aşan kısım üzerinden damga vergisi yanında gelir vergisi de ödenmiş olacaktır.
